Thương nòi và yêu nước.

                                                  Đôi lời thưa lại với nhà văn Hoàng lại Giang,   nhân đọc bài “Không có gì quý hơn lòng yêu nước”  và riêng tặng anh Trà hâm lại.

                                                                                          ĐOÀN NAM SINH

Nòi và nước:

Ai cũng biết rằng mọi sinh vật tồn tại đều giành một phần riêng, cái ăn chỗ ở, để tạo ra môi trường sống của chính mình. Con chim có một khoảng trời; con cá có một khoảng nước; con thú đánh dấu chỗ ở, đất sống của mình bằng mùi riêng,… Con người thuở xưa cũng vậy, cần một khoảnh đất riêng để làm nhà ở, làm vườn tược, chuồng trại.

Đi vào các bản làng, nơi mà vấn đề sở hữu đất đai còn được quan niệm giản đơn, thì đất của dòng họ này tới hòn đá kia, đất của dòng họ kia tới bờ suối nọ,… Đó là nguồn sống của họ lấy từ rẫy nương, ruộng rộc, trong rừng rú, suối khe. Nơi đó họ sanh con đẻ cái, dưng vợ gả chồng, sanh con đàn cháu đống đời nọ tiếp đời kia thành xóm, thành làng.

Mối quan hệ tộc thuộc, họ hàng nội ngoại rồi thông gia,… đã gắn kết từng con người với nơi ăn chốn ở, với môi trường sống quanh họ đời đời. Một dãy núi, con sông, khu rừng, bãi cỏ hay ruộng lúa nương dâu, bờ tre ao cá,… đều là chất men nuôi sống tình quê hương xứ sở lâu bền.

Tuy mỗi một tộc người vốn có những nét riêng về truyền thống văn hóa, nhưng tùy thuộc vào điều kiện sống là mùa vụ sản xuất, giống cây trồng vật nuôi, cách thụ hưởng thành quả, lòng tin tưởng vào tâm linh,… mà cùng một tộc người còn có những nhánh do điểm khác biệt khi họ chỉ cách ly nhau về khu vực cư trú, phương cách tồn sinh. Thậm chí sự khác biệt địa lý còn dẫn tới một số khác biệt về ngôn ngữ, như những danh từ chỉ cây cối cỏ hoa, chim thú,… Lâu dài họ đã hình thành ra những nhóm ngôn ngữ gồm nhiều tôc người lân cận.

Cách ăn cách ở khác nhau, ngôn ngữ và văn hóa khác nhau thường tập hợp với nhau để chiếm những kiểu rừng, kiểu đất khác nhau, hình thành nên những khu vực sinh tụ rộng lớn hơn các buôn bản, làng xã, châu mục. Bên trong cương vực đó là tình cảm họ hàng, máu mủ, thông gia và những cấu trúc văn hóa dựng lên từ truyền thống lâu đời sẽ quyết định tính bền vững của chính họ trước sự giao thoa, tiếp biến về mặt văn hóa khi có các cơ hội giao lưu và ngay cả chiến tranh ly tán.

Thương và yêu:

Ai cũng lớn lên từ bụng mẹ, từ sữa mẹ, từ sự tận tụy hy sinh cho mái ấm của cha, từ sự yêu thương đùm bọc của ông bà, chú bác cô dì, anh em ruột thịt đến bà con họ hàng nội ngoại, chòm xóm láng giềng gần xa,…Rồi từ làng quê hay con phố, mái trường mỗi chúng ta lớn lên, trưởng thành để có được nhận thức đầy đủ về dòng giống, tổ tiên, dân tộc.

Như vậy, tình thương yêu nòi giống bắt đầu từ tình cảm gia đình, dòng tộc. Mà mỗi gia đình dù thân phận thế nào vẫn có một mái ấm đi về, có hàng cau bờ giậu, có một nhà thờ họ mạc chung nhau; còn có xóm giềng, ông sui bà nhạc; có đình làng lũy tre, đồng lúa đàn trâu,… Ở đó, mỗi con người lớn lên với bao kỷ niệm, gần như không thể tách ra khỏi huyết thống phần đất đai sở hữu bằng mồ hôi nước mắt bao đời. (Chả thế mà chuyện điền trạch hôn nhân trong làng xóm nếu có chút gì vướng víu là to chuyện). Đó cũng là nơi chôn nhau cắt rốn, cất tiếng khóc chào đời, cũng là nơi tiền nhân đã nằm yên giấc ngàn thu. Tình yêu quê hương bản quán với đất lề quê thói, với mỹ tụcthuần phong là cội rễ hiễn nhiên của tình yêu nước, là nơi mà ai có bôn ba đây đó dù khắp tinh cầu xa rộng người ta vẫn đau đáu nhớ về. Càng đi xa quê xứ càng lớn lên và tình làng đã thành tình nước.

Chẳng thế thì đâu có từ nhà nước, làng nước. Cũng không có tinh thần dân tộc, chủ nghĩa dân tộc và sẽ không có cả lòng yêu nước nếu trong lãnh thổ quốc gia không từng có sự cố kết lâu đời bằng tình dòng giống và lớn hơn cả là nghĩa đồng bào.

Đồng bào nguyên thỉ không chỉ có nghĩa đơn sơ là anh em cùng một bọc trứng, một bụng mẹ sinh ra, mà là cả một khối người trong những tộc người lân cận đã có sự trao đổi nguồn gien với nhau qua hàng ngàn đời kết giao, hôn ước mà không dễ gì tách rời nhau khi họ đã tự nhận chung một dân tộc. Mọi người ai cũng có 16 ông bà Sơ (Cao tổ), 64 ông bà Tiên tổ,… Chưa cần truy lên tiếp nữa cũng thấy từ huyền sử truyền lại câu chuyện tổ tiên ta- Lạc Long quân và Mẹ Âu Cơ sanh ra trăm trứng, cháu con trăm họ,… có bằng chứng hiển nhiên như vậy.

Hiểu sai và lạm dụng:

Đã có một thời gọi là cách mạng, người ta cho rằng con người chỉ là sinh vật xã hội, mang một sinh mang chính trị xã hội nào đó, do ý thức giai cấp quy định. Nó thoát ly ra khỏi truyền thống họ hàng, ra khỏi tầng lớp thành phần mà gia đình cha mẹ đã gánh chịu, để thành con người xã hội với lý tưởng xã hội, kiên định lập trường của giai cấp tiên phong lãnh đạo cách mạng, phấn đấu vươn lên vì một xã hôi rất gần với thiên đường trên nhân thế.

Họ đã dạy trẻ con không còn xem nặng tình yêu thương cha mẹ, họ hàng, tức là gia đình và đại gia đình để tuân phục một lý tưởng nào đó, cộng sản và quốc gia chẳng hạn. Từ đó, sẽ xóa dần truyền thống văn hoá tốt đẹp lâu đời uống nước nhớ nguồn, truyền thống hiếu thảo, nhớ ơn cù lao cúc dục “phụ hề sanh ngã, mẫu hề cúc ngã, ai ai phụ mẫu, sanh ngã cù lao, dục báo thâm ân, hiệu thiên võng cực” (Kinh Thi) (cha sanh ta, mẹ nuôi ta, thương cha nhớ mẹ nuôi ta khó nhọc, muốn báo ơn sâu như vói lên trời cao không cùng).

Có thể nhận ra ý thức về nước xuất hiện rất muộn, sau khi đã nâng nhận thức lên một mức khái quát khá cao và dần dần mới hình thành khái niệm tổ quốc. Nhưng đối với những tộc người thiểu số, ngay cả người đa số ở nông thôn xa xôi cũng chỉ bị áp đặt khái niệm này vào nhận thức của họ hơn là ý thức tự giác. Cho nên, tổ quốc với hàm nghĩa vừa mang dấu ấn giống nòi và lãnh thổ- dù ở triều đại nào cũng không thể tròn trịa và ngay ngắn do ý đồ của triều đại đó mong muốn. Thời phong kiến kêu gọi Trung quân ái quốc (trung với vua là yêu nước) hay khẩu hiệu Thiên chúa và Tổ quốc ở miền Nam trước 75 rồi đến vì tổ quốc XHCN; yêu nước là yêu CNXH,… là những ví dụ về sự lạm dụng khiên cưỡng, kỳ quặc đối với mọi người dân nước ta.

Nhìn qua đất TQ, ngày nay không còn thấy bàn thờ tổ tiên, chỉ thờ Mao. Thời đầu cách mạng nước ta cũng vậy, họ cho rằng thờ tổ tiên là mê tín nhưng lại khuyến khích treo ảnh “cha già dân tộc”.

Tạm kết:

Thực chất tinh thần yêu nước, bất khuất của dân tộc ta chưa được giải thích tỏ tường, nhất là vì sao ViệtNamkhông bị đồng hóa, lại có thể chiến thắng những đế quốc to lớn suốt chiều dài dựng nước và giữ nước. Có lần trả lời phỏng vấn một giáo sư sử học nước ngoài về vấn đề này, tôi mạo muội giải thích rằng dân tộc tôi có truyền thống gia tộc, thờ cửu huyền (đây là nét nổi bật của minh triết Việt, hoàn toàn không có gốc Hoa hay Ấn), tức là đặt ra một chuỗi dài sự liên kết máu thịt trong tôn tộc từ ông Sơ ông Cố đến chắt chít. Nên dù có kẻ thù xâm lược to lớn nào cũng không đủ sức kiên trì, tốn kém để chịu đựng sự ghẻ lạnh và đánh trả không ngừng nghỉ hết đời nọ tới đời kia và không thể nào đồng hóa được.

Đã có những thời kỳ tăm tối của lịch sử nước nhà, vua hôn ám, quan tướng tranh giành lục đục; có những kẻ hàng giặc, chạy theo giặc, nối giáo cho giặc làm tay sai bán nước buôn dân,… Đã có những thời kỳ rước voi về dày mả tổ, gần đây như Gia long cầu viện Pháp, miền Bắc nhờ quân TQ sang giúp đánh Pháp sau đó xây dựng những cao điểm phòng không chống Mỹ, miền Nam thì Nguyễn Khánh ký hiến chương Vũng tàu cho Mỹ thuê Cam Ranh, Sơn Trà,…99 năm. Họ chỉ có một chỗ đứng thê thảm, đáng khinh miệt trong dòng thanh sử.

Tuy nhiên, tinh thần dân tộc của người Việt, với truyền thống văn hóa riêng biệt lâu đời, đã không thể chấp nhận sự xuyên tạc, bóp méo lịch sử; không chấp nhận mất đất đai biển đảo ngư trường của tổ tiên dành lại cho cháu con; càng không thể chấp nhận sự mạo phạm vào lòng yêu nước chân chính, với mưu đồ của các tập đoàn tư lợi đang khoác lên mình áo choàng đỏ và tung hứng của dân vì dân.

Lòng yêu nước phải là lòng yêu thương nòi giống với lịch sử vẻ vang, nền văn hóa sáng chói hào hùng và yêu từng tấc đất, ngọn cây, từng ngọn gió đại dương đang dậy sóng căm hờn – quân Tàu đã từng nổ súng giết dân ta và cướp đi tài nguyên, biển đảo của cha ông.

                                                                              Sài gòn, ngày 27/05/2012

Nguồn ảnh: http://www.lyhocdongphuong.org.vn/van-hien-lac-viet/chi-tiet/rong-trong-van-hoa-viet-ung-dung-trong-phong-thuy-lac-viet-2773/