Về miền Tây

Tháng 10 – 2009.

Sài gòn đã vào cuối mùa mưa. Những cái lô cốt cứ mọc lên trên đường, dày đặc như một thứ bệnh dịch lan nhanh từ đường này qua đường khác, đè nặng lên cuộc sống của tất cả mọi người dân khiến tôi chợt nghĩ liệu đến một ngày nào đó nếu người Sài gòn không nhìn thấy lô cốt nữa thì người ta có thấy trống trải, hụt hẫng không? Chẳng biết cái ngày hạnh phúc quá đơn sơ ấy bao giờ mới tới, chứ cái cảnh đoàn người kẹt cứng trên đường vốn thường thấy hàng ngày ở các giao lộ thì nay đã có thể thấy ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào trên đường phố Sài thành. Tự nhiên tôi nảy ra ý định: Về mỉền Tây chơi, xem mùa nước nổi nó thế nào. Thế là xách xe máy lên đường.

Ngày thứ nhất.

Nỗi ám ảnh kẹt xe và đường ngập đoạn qua Bến lức khiến tôi chọn lộ trình đi tắt qua Đức hòa để tới Cao lãnh chứ không đi theo đường QL.1. Vậy nhưng qua ngã tư An sương, loanh quanh mãi ở Hóc môn, tôi vẫn không tìm được đường sang Đức hòa. Chạy lòng vòng mãi, khi tới Đức hòa và tìm được con đường mới mở từ Hòa khánh đi Thạnh hóa thì trời đã xế chiều. Phần thưởng cho cố gắng này là cảm giác được đi trên một con đường hầu như không một bóng người chạy dài suốt mấy chục cây số, qua những cánh rừng tràm nằm xen với những cánh đồng ngập nước mênh mông, lồng lộng gió dưới nắng chiều. Dường như tôi đã đi cách Sài gòn từ rất lâu, rất xa rồi.

Tới Thạnh hóa, niềm vui chấm dứt. Con đường mới mở này nhập vào QL.62 đi Mộc hóa. Nhiều đoạn đường đang sửa, bụi mù mịt. Người xe đi lại tấp nập, tuy không đến nỗi đông như ở SG nhưng với tôi thế là quá nhiều. Cũng may là đi chừng gần chục cây nữa thì hết đoạn sửa chữa (hay tới đoạn chưa sửa gì đó) và người, xe cũng thưa dần. Con đường chạy cặp theo một con kênh, tàu thuyền qua lại liên tục. Ở SG nhìn những chiếc xe buýt kềnh càng đi vào những con đường nhỏ đã quen, nhưng ỏ đây lần đầu nhìn thấy con tàu hàng trăm tấn chạy trong dòng kênh nhỏ làm tôi không khỏi lạ lẫm.

Lạ

Thị trấn Tân thạnh. Dãy nhà lụp xụp bên sông nay đã biến mất, một con đường đang được làm chạy ven kênh

Khi tôi đến được thị trấn Tân thạnh thì trời đã gần tối. Trời bắt đầu mưa, thế là đành bỏ ý định la cà vào quán cà phê nào đó xem cuộc sống về đêm ở đây thế nào. Cũng may trong thị trấn nhỏ này cũng có mấy cái nhà nghỉ, nếu không chắc phải chạy tiếp mấy chục cây số nữa trong đêm mưa, ra tận Cai lậy mới mong có chỗ nghỉ đêm.

Ngày thứ hai.

Trông oai phong như đô đốc hải quân?

Sáng hôm sau nắng rất đẹp, như không hề có trận mưa đêm hôm trước. Hỏi thăm đường về Hồng ngự thì người ta nói đường ngập hết rồi, thế là tôi chiếu theo cái bản đồ du lịch theo đường 847 để tới Cao lãnh. Dự định là đi Cao lãnh, nhưng đi được khoảng nửa đường thì thấy có tấm biển chỉ đường vào khu di tích Gò tháp, tôi liền rẽ vào. Qua Đồng tháp, nếu không đến được Đồng tháp mười vào mùa nước nổi thì ít nhất cũng phải biết Gò tháp ở đâu chứ?

Con đường vào Gò tháp nhỏ xíu, chỉ đủ cho hai xe máy tránh nhau nhưng lại được trải nhựa khá đẹp chạy dài hun hút theo bờ kênh hoặc vườn tràm, với những căn nhà lá đơn sơ, nhỏ bé hai bên. Đi khoảng hơn chục cây số, mấy lần hỏi thăm đường, tôi đã tới di tích Gò tháp. Một khu đất rộng, cây cối xanh um, xung quanh là mênh mang nước, chỉ còn nổi lên đây đó vài đoạn bờ bao hay cụm dân cư vượt lũ. Di tích Gò tháp chỉ còn lại một cái móng tháp  như kiểu Tháp Chàm nằm sâu dưới mặt đất, được xây kè xung quanh và bên trên là một khung nhà tôn rất lớn để che mưa nắng cho di tích.

Cũng trong khu đất này còn có vài ngôi đền hay chùa nữa nằm dưới những tán cây cổ thụ mọc san sát như một khu rừng trong truyện cổ tích. Từ một ngôi đền trong số đó vọng ra tiếng chuông, tiếng trống, tiếng nhạc như đang làm lễ. Chắc ở đây thường xuyên làm lễ và có nhiều người tham gia bởi tôi thấy cuối lối vào trong đền có mấy quán giải khát và rất nhiều xe máy dựng xung quanh.

Đi mãi theo con đường lát đá chạy ngang khu di tích mà chẳng thấy một tấm biển nào chỉ dẫn hay giới thiệu khu di tích, đến khi lại gặp một cái cổng chào lớn nữa tôi mới biết mình đã đi qua khu di tích rồi.

Con đường chạy qua khu di tích Gò tháp

Qua khỏi Thường xuân, trời bắt đầu chuyển. Cơn mưa đen nghịt đuổi sát nút phía sau, và khi thấy một nhà lồng chợ bên đường, vừa chạy vào thì cơn mưa cũng vừa ập tới. Mất hơn 2 giờ nằm gà gật ở quán cà phê võng trong lồng chợ, ngắm cơn mưa sầm sập bên ngoài mà sốt ruột và bực mình. Trời đã quá trưa, mưa vẫn không ngớt. Đành khoác áo mưa nhằm tới thị trấn Tràm chim cách đó hơn chục cây số nữa tìm quán ăn. Con đường chạy hun hút trong gió mưa, giữa một bên là vườn cây ngập nước, một bên là mênh mang nước ngập không biết đâu là kênh, đâu là đồng ruộng. Mặt nước đỏ ngầu, xa xa chuyển sang màu xám xịt hòa lẫn với màu trời. Những con sóng lớn từ ngoài xa chạy vào đập đùng đùng lên bờ cỏ, quăng quật không thương tiếc những chiếc xuồng nhỏ buộc ven đường.

Sóng gió đã tạm ngưng. Giữa mênh mang là nước, những người chạy ghe vẫn biết đâu là kênh, đâu là cánh đồng

Một góc thị xã Hồng ngự

Khoảng chừng 4 giờ chiều tôi đi qua Hồng ngự, thẳng tới bến phà Tân châu. Cơn mưa đã tan, bây giờ là một cơn mưa khác ở phía trước nên không đi nhanh được. Đến khi qua phà, sang tới thị trấn Tân châu thì mưa dứt. Bất chợt dâng lên một cảm giác thân quen đến lạ lùng, khi ngắm nhìn thị trấn nhỏ xinh đẹp ướt đẫm sau cơn mưa chiều – dù đây là lần đầu tiên tôi đặt chân tới Tân châu.

Qua Tân châu, còn cách bến phà Châu đốc chừng 2 cây số, những ngôi nhà san sát bám hai bên đường bắt đầu có những nét thay đổi cùng với sự xuất hiện của một xóm người Chăm. Những cô gái Chăm và những người phụ nữ Chăm đẫy đà trông rất khác với người phụ  nữ Chăm khắc khổ tôi từng thấy ở Bình thuận, và mấy thánh đường Hồi giáo của họ trông y như những thánh đường tôi đã từng thấy khi đi du lịch Malaysia, xem ra chẳng có liên quan gì tới những Tháp Chàm mà tôi vẫn thấy ở miền Trung. Giá như có điều kiện, hẳn một ngày nào đó tôi sẽ quay lại tìm hiểu kỹ hơn câu chuyện này.

Khi tôi lên phà sang Châu đốc thì trời sắp tối. Ráng chiều đỏ rực phía đầu sông, còn bên kia sông, thị xã Châu đốc đã lác đác lên đèn, xa xa đằng sau là những ngọn núi chơi vơi trên màn sương tím.

Tháng 6/2010

(Còn tiếp)