Xung quanh điều 4 Hiến pháp (repost – w/editing)

Lâu nay cụm từ “điều 4 Hiến pháp” hay được nhắc tới với nhiều ý kiến trái ngược. Các thế lực thù địch, vốn thường hay điên cuồng chống phá cách mạng VN thì kêu gào đòi bỏ điều 4 HP. Một số người không rõ vì động cơ gì, như luật gia Cù huy Hà Vũ (đã bị tạm giam) hay một số vị lão thành (đã nghỉ hưu) cũng lên tiếng đòi bỏ điều 4 HP. Còn nguyên (hay cựu, theo cách gọi các nguyên thủ nước ngoài) chủ tịch nước Nguyễn minh Triết, trong một lần làm việc với Ban chỉ đạo CC tư pháp BQP, được cho là đã nói đại ý: “Bỏ điều 4 Hiến pháp là tự sát” v.v…

Trước hết cần nói rõ điều 4 HP mọi người đang nói tới là Hiến pháp nào. Bởi dù mặc định rằng người VN thì sẽ nói về HP của VN, song có lẽ không nhiều người biết rằng từ khi nước VNDCCH ra đời năm 1945 tới nay đã có 4 bản Hiến pháp được ban hành, và điều 4 trong từng bản Hiến pháp là khác nhau. Cụ thể:

Điều thứ 4, Hiến pháp 1946:

Mỗi công dân Việt Nam phải :

– Bảo vệ tổ quốc.

– Tôn trọng Hiến pháp.

– Tuân theo pháp luật.

Điều 4, Hiến pháp 1960:

Tất cả quyền lực trong nước Việt Nam dâm chủ cộng hoà đều thuộc về nhân dân. Nhân dân sử dụng quyền lực của mình thống qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp do nhân dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân.

Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan Nhà nước khác đều thực hành nguyên tắc tập trung dân chủ.

(Bản Hiến pháp này đã được Quốc hội nước Việt Nam dân chủ cộng hoà khoá thứ nhất, kỳ họp thứ 11, nhất trí thông qua trong phiên họp ngày 31 tháng 12 năm 1959, hồi 15 giờ 50).

Điều 4, Hiến pháp 1980:

Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong và bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân Việt Nam, được vũ trang bằng học thuyết Mác – Lênin, là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo xã hội; là nhân tố chủ yếu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Đảng tồn tại và phấn đấu vì lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam.

Các tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp.

Điều 4, Hiến pháp 1992 (là bản Hiến pháp hiện hành):

Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác – Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

(Nguồn: http://www.chinhphu.vn/portal/page?_pageid=578,1&_dad=portal&_schema=PORTAL&doctype=1)

Có lẽ cũng nên biết thêm một điều 4 nữa (của chính quyền ngụy, tuy nhiên dù là chính quyền ngụy nhưng nó là một thành viên của LHQ trước ta khá lâu), bởi theo một cách nào đó nó cũng tình cờ liên quan tới điều 4 HP sau này của CHXHCN VN:

ÐIỀU 4 (VIỆT NAM CỘNG HÒA HIẾN PHÁP/ QUỐC HỘI LẬP HIẾN/ Chung quyết trong phiên họp Ngày 18 tháng 3 năm 1967)

1- Việt Nam Cộng Hòa chống lại chủ nghĩa cộng sản dưới mọi hình thức.

2- Mọi hành vi nhằm mục đích tuyên truyền hay thực hiện chủ nghĩa cộng sản đều bị cấm chỉ.

(Nguồn: http://www.vnisone.com/diendan/showthread.php?t=1714)

Không chỉ có điều 4 HP của quê ta có sự thay đổi mà nói chung còn nhiều thứ khác cũng có thể thay đổi, ví dụ:

Trích lời nói đầu Hiến pháp 1980:

“Trải qua bốn nghìn năm lịch sử, nhân dân Việt Nam lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm để dựng nước và giữ nước. Cuộc đấu tranh lâu dài, bền bỉ vì độc lập, tự do đã hun đúc nên truyền thống kiên cường, bất khuất của dân tộc ta.

(…….)

Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, nhân dân ta tiến hành tổng tuyển cử tự do trong cả nước, thực hiện thống nhất Tổ quốc. Tháng 7 năm 1976, nước ta lấy tên là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Vừa trải qua ba mươi năm chiến tranh giải phóng, đồng bào ta thiết tha mong muốn có hoà bình để xây dựng Tổ quốc, nhưng lại phải đương đầu với bọn bá quyền Trung Quốc xâm lược cùng bè lũ tay sai của chúng ở Cam-pu-chia. Phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc, quân và dân ta đã giành được thắng lợi oanh liệt trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc chống bọn phản động Cam-pu-chia ở biên giới Tây Nam và chống bọn bá quyền Trung Quốc ở biên giới phía Bắc, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của mình.

………….”

(Năm 1980 là 1 năm sau chiến tranh biên giới phía Bắc, và 2 năm, sau khi Việt nam và Liên xô ký Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác).

Trích lời nói đầu Hiến pháp 1992:

“Trải qua mấy nghìn năm lịch sử, nhân dân Việt Nam lao động cần cù, sáng tạo, chiến đấu anh dũng để dựng nước và giữ nước, đã hun đúc nên truyền thống đoàn kết, nhân nghĩa, kiên cường bất khuất của dân tộc và xây dựng nên nền văn hiến Việt Nam.

( …) Tiếp đó, suốt mấy chục năm, nhân dân các dân tộc nước ta đã liên tục chiến đấu, với sự giúp đỡ quý báu của bè bạn trên thế giới, nhất là các nước xã hội chủ nghĩa và các nước láng giềng, lập nên những chiến công oanh liệt, đặc biệt là chiến dịch Điện Biên Phủ và chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đánh thắng hai cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân và đế quốc, giải phóng đất nước, thống nhất Tổ quốc, hoàn thành cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân. Ngày 2 tháng 7 năm 1976 Quốc hội nước Việt Nam thống nhất đã quyết định đổi tên nước là Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; cả nước bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, ra sức xây dựng đất nước, kiên cường bảo vệ Tổ quốc đồng thời làm nghĩa vụ quốc tế.

Qua các thời kỳ kháng chiến kiến quốc, nước ta đã có Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959 và Hiến pháp năm 1980.

Từ năm 1986 đến nay, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đại hội lần thứ VI của Đảng cộng sản Việt Nam đề xướng đã đạt được những thành tựu bước đầu rất quan trọng. Quốc hội quyết định sửa đổi Hiến pháp năm 1980 để đáp ứng yêu cầu của tình hình và nhiệm vụ mới.

……..”

(Năm 1992 là 1 năm sau tuyên bố bình thường hóa quan hệ Việt – Trung ở Bắc kinh, và 2 năm, sau cuộc hội đàm bí mật của lãnh đạo 2 Đảng CS  ở Thành đô)

(Nguồn: Cổng thông tin chính phủ, http://www.chinhphu.vn/portal/page?_pageid=578,1&_dad=portal&_schema=PORTAL&doctype=1)

Có thể thấy ngay rằng điều 4 trong Hiến pháp của nước VNDCCH và sau này là CHXHCN VN không phải là bất biến mà trái lại thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của cách mạng, nhất là ở 2 bản thời VNDCCH có nội dung khác hẳn với ở 2 bản khi đã là nước CHXHCN VN.

Khách quan mà nói, sau khi đã mặc nhiên quy ước rằng điều 4 HP mà hiện nay mọi người thường nói tới là điều 4 Hiến pháp của nước CHXHCN VN ban hành năm 1992, và sau khi đọc kỹ điều 4 này thì cảm nhận riêng của tôi là những lời kêu gọi bỏ điều 4 HP của những thế lực thù địch và một số người khác (chắc là do trình độ, nhận thức non kém hay do nhẹ dạ cả tin bị địch lợi dụng) không có cơ sở. Bởi thứ nhất, điều 4 HP 1992 không còn nói ĐCS là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo xã hội như trong HP 1980 đã từng khẳng định, nên không thể nói này nói nọ rồi đòi bỏ điều 4 này.

Thứ hai, không ai có quyền xưng xưng đòi bỏ điều nọ, sửa điều kia trong HP. Đó là việc của QH. Hiến pháp đã nói rõ: chỉ có QH mới có quyền sửa hiến pháp, căn cứ theo nguyện vọng của nhân dân. Còn việc QH căn cứ vào nguyện vọng của nhân dân hay của ai lại là chuyện khác, không bàn ở đây.

Khi đọc một lần nữa những dòng này: “Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, (…), là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”, thì riêng tôi thấy rằng tốt nhất là kêu gọi, cổ vũ tất cả mọi người, mọi tổ chức – kể cả các tổ chức của Đảng – làm đúng theo hiến pháp và pháp luật.

Tháng 12/2010 – 01/2013.