Tản mạn về người anh (2) …

Lòng tham lam, có thể nói là vô độ, thái độ hung hãn và cung cách lật lọng, tráo trở, nói một đằng làm một nẻo của người anh 16 chữ vàng được thể hiện không chỉ riêng trên biển Đông trong thời gian qua, cùng với những chuyện bầy nhầy bê bối do anh gây ra trên khắp quê ta, hiển nhiên đã làm cho rất nhiều người, nếu không muốn nói là đa số dân quê ta, có ác cảm thậm tệ với anh.

Tuy nhiên, nếu vì thế mà cho rằng đất nước của anh chỉ gồm toàn những người xấu xa,  rồi từ đó xem thường, thậm chí ác cảm với những người dân Trung quốc bình thường, thì có lẽ đó là một sự bất công không đáng có, nhất là đối với một dân tộc vĩ đại, ít nhất thì cũng vĩ đại bằng dân tộc quê mình.

Không nói nhiều về những chuyện xưa, như chuyện quê ta tự hào với truyền thống lịch sử 4000 năm văn hiến của mình – trong đó gần một nửa thời gian là dựa theo dã sử, thì anh cũng có một nền văn minh Hoa Hạ với nhiều phát kiến đáng khâm phục về triết học, khoa học từ hơn 4000 năm trước – chỉ tính từ thời nhà Hạ, không kể tới thời đại của Tam Hoàng, Ngũ đế trước đó, được khẳng định bởi các kết quả khảo cổ và sau này được ghi lại thành sử sách bằng chính chữ viết do anh sáng tạo ra. Hay chuyện chữ viết của anh đã được tạo ra từ cách đây khoảng 3000 năm và sau đó được truyền bá sang nhiều nước láng giềng, và có ảnh hưởng rất lớn tới việc hình thành chữ viết ở các nước đó. Hay một điều nữa, nền văn minh Hoa Hạ của anh được cho là có nguồn gốc từ tỉnh Hồ Bắc, phía bắc hồ Động đình, còn quê hương – theo quan niệm ngày nay –  của người được cho là ông tổ của người Việt, đức Lạc Long Quân, lại liên quan tới tỉnh Hồ Nam, phía nam của hồ này.

Chỉ nói riêng về chuyện ngày nay, có lẽ cũng nên có một cách nhìn công bằng hơn khi đâu đó đã phát sinh và nuôi dưỡng những mối ác cảm với người dân Trung quốc, hay cụ thể hơn, với người Hoa trên quê ta. Kể cả khi những phiền toái mà những lao động nhập cư người Hoa mang theo vào quê ta gần đây là có thật, thật như những gì mà nhiều người đi lao động xuất khẩu ở quê ta đã mang theo ra nước ngoài.

Có một thực tế là đa phần người quê ta thường có chung một tâm trạng rất tự hào mỗi khi nghe thấy đâu đó trên thế giới có một người Việt, hoặc gốc Việt, hoặc lai Việt nào đó trở nên nổi tiếng vì thành đạt, và thường nhận thấy mình với người đó có những mối liên hệ đầy tính thiêng liêng, như về dòng máu, hồn dân tộc v.v… Và từ sâu trong lòng, dù có thể không nói ra, thì rất nhiều người quê ta vẫn sẽ cảm thấy chạnh lòng, thậm chí không vui khi nhìn thấy một người Việt ở nước ngoài, nhất là người Việt thành đạt, lại đi thể hiện lòng biết ơn với nơi đã cưu mang mình và tỏ ra là một công dân tốt của nước sở tại hơn là một người con hết lòng hết sức vì quê nhà, bất kể họ hay gia đình họ đã phải rời khỏi VN vì lý do gì.

Mang theo tâm thức đó áp vào người Hoa đang sống trên quê ta, nên rất dễ hiểu khi thấy người quê ta thường có tâm lý nghi kỵ tồn tại dai dẳng trong lòng đối với người Hoa, như thể họ là những người ăn ở hai lòng mà quên đi những điều đáng nói khác.

Thứ nhất, không phải chỉ có người Hoa là dân tộc duy nhất trong số 55 dân tộc ở quê ta có dính dáng tới Trung hoa. Có thể kể tới dân tộc H’mông, trước đây thường gọi là người Mèo, cũng là dân tộc Miêu theo cách gọi của Trung quốc. Cho tới gần đây, người H’mông (hay Miêu) sống ở gần biên giới vẫn đi qua lại sinh sống hai bên đường biên mà chẳng quan tâm đến việc mình đang sống ở đất Trung quốc hay đất VN, hoặc nghĩ xem mình là người VN hay là người Trung quốc. Hoặc người Tày, người Nùng ở quê ta được bên Trung quốc gọi là dân tộc Tráng, rồi người Thái, Dao, Hà nhì, La hủ v.v… tất thảy đều có dân số sống bên Trung quốc lớn gấp bội dân số sống ở quê ta. Và người Kinh ở Trung quốc, dù dân số chỉ khoảng hơn hai chục ngàn người, ít hơn nhiều số lượng Việt kiều tại Mỹ, nhưng vẫn là 1 trong số 56 dân tộc của Trung quốc, vẫn thờ Phục Ba tướng quân Mã Viện như mọi người Trung quốc khác.

Thứ hai, người Hoa sang quê ta không chỉ bằng con đường đi xâm lược. Từ thời Lý, Trần đã có nhiều người Hoa, cả quân lẫn dân đã chạy sang quê ta để trốn khỏi sự xâm lược từ phương Bắc của đất nước họ, và rất nhiều người trong số họ đã tình nguyện đứng dưới cờ các tướng lĩnh quê ta khi đó, để cùng tham gia chiến đấu chống kẻ thù chung. Rồi sau này, từ thế kỷ 17 là những làn sóng di dân của người Hoa do không sống được với nhà Thanh, hay do loạn lạc, hoặc do cuộc chiến Quốc – Cộng ở Trung quốc và chính họ đã góp phần không nhỏ trong việc mở mang đất phương Nam của triều Nguyễn. Với những thành công nhất định do bản tính cần cù, khôn ngoan, đoàn kết, cùng với bản sắc cũng như cách làm ăn rất riêng, đậm nét văn hóa người Hoa, họ đã để lại những dấu ấn có ảnh hưởng không nhỏ trong việc tạo nên bộ mặt của Hà nội, Hải phòng ngày xưa hay Sài gòn – Chợ lớn, Đồng nai, Sóc trăng và vài nơi khác hiện nay.

Không chỉ sang quê ta, người Hoa còn chiếm tới gần 80% dân số Singapore. Đây là một nước nhỏ, nhỏ nhất trong các nước Đông Nam Á, nhưng lại là một nước có nền công nghiệp, KHKT, giáo dục rất phát triển và có một vị trí chiến lược cực kỳ quan trọng về quân sự cũng như về kinh tế, một vị trí mà chắc nhiều quốc gia khác thèm muốn. Tuy chỉ là một nước rất nhỏ so với Trung quốc, lại có đa phần dân số là người Hoa, nhưng không giống như nỗi nghi ngại về nguy cơ có thể có từ người Hoa mà người quê ta vẫn bị ám ảnh ở nước mình, đất nước Singapore (ít nhất là bên ngoài) vẫn giữ được một mối quan hệ rất độc lập, tự chủ và bình đẳng với Trung quốc.

Công bằng mà nói thì nếu như không có mối quan hệ hữu nghị đặc biệt 4/16, không có những chuyện định hướng dư luận, cũng như những chính sách dành cho người Hoa ở cả hai miền trước và sau chiến tranh v.v… thì có lẽ người Hoa cũng không đến nỗi bị người dân quê ta có ác cảm như thế. Có rất ít lý do để tin rằng mọi người Hoa đều là một người lính tiềm tàng trong “đội quân thứ năm”, một khái niệm chắc là được sinh ra trong cuộc “chiến tranh nhân dân”. Cũng như rất khó để biết sự thật, rằng chẳng hạn người Hoa đã bị “bài xích, xua đuổi” ở quê ta như CP Trung quốc từng nói năm 1978, hay là họ bị chính quyền TQ “lôi kéo, xúi giục” về nước như CP quê ta tuyên bố cùng năm đó, nhưng dễ thấy rằng dù ai nói đúng thì người Hoa cũng vẫn đã trở thành một lá bài bất đắc dĩ, và rất nhiều người trong số họ đã phải bỏ lại cả sản nghiệp, thậm chí người thân vì những trò chơi chính trị mà nếu nhìn vào những nguyên nhân khiến cha ông của họ từng phải chạy sang quê ta, hẳn người ta có đủ lý do để tin rằng đa số họ không muốn tham gia.

Yêu ghét là quyền của mỗi người, và trong cuộc sống hẳn nhiên không phải lúc nào cũng cần phải rạch ròi vì sao yêu cái này, vì sao ghét cái kia. Nhưng cũng nên có những tình cảm yêu ghét cần phải dựa trên những suy xét thấu đáo chứ không phải từ sự a dua hay từ những định kiến vô căn cứ, nhất là khi nó ảnh hưởng tới người khác và từ đó, ảnh hưởng tới ngay cả bản thân mình. Hình ảnh xấu xí của chủ nghĩa dân tộc cực đoan và những hậu quả của nó ở nhiều nơi trên thế giới cũng có thể xem như là một lời nhắc nhớ.

Tháng 10/2012

Tham khảo:

http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%93ng_B%C3%A0ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hoa_(Vi%E1%BB%87t_Nam)